Seray Şahinler – Türk öykücülüğünde sessizce cins açan müelliflerden biridir Memduh Şevket Esendal… Çehov usulü hikâyeciliğin edebiyatımızdaki öncülerinden kabul edilir. İnsan ruhunu, çıkmazını, zevklerini, riyasını, hırslarını, optimistliğini en ‘öz’den anlatan yazarlardandır. Bunu en doğal hâliyle, hesapsız yapar. Lisanı nahif, edebî çıtası o kadar yüksektir ki… Müellifin duruşu lisanına de yansır.
Esendal’ı ve yapıtlarını daha yeterli tanımak için 2022 Esendal yılı olacak. Geçtiğimiz haftalarda müellifin vefatının üzerinden 70 Yıl geçtiği için yapıtlarının telifsiz yayımlayanacağını, “Ayaşlı ile Kiracıları” başta olmak üzere külliyatını keşfetme bahtına sahip olacağımızı duyurmuştuk. Birinci adım Bina Kredi, Can Yayınları, İrtibat, Kırmızı Kedi ve Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları’ndan geldi. Yayınevleri titiz bir çalışmayla Esendal yapıtlarını yayımlamaya başladı. Öncelik elbette müellifin başyapıtı kabul edilen “Ayaşlı ile Kiracıları”nda… Esendal’ın vakit gazetesinde tefrika edildikten sonra 1934’te kitap olarak yayımlanan romanı bir apartman dairesinden hayat panoraması çıkardığı, bir kentten bir ülke izleği sunduğu eşsiz bir eser. ulusal Eğitim Bakanlığı’nın 100 Temel Yapıtı ortasında da yer aldığı için bugün Fazla daha âlâ tanınıyor, okunuyor. Ama hikayeleri de romanları kadar değerli.
Telgraf müellif gibi
Esendal külliyatındaki en kapsamlı çalışma şimdilik Bina Kredi Yayınları’na ilişkin. Murat Yalçın editörlüğünde muharririn “Ayaşlı ile Kiracıları”, “Otlakçı”, “Vassaf Bey”, “Miras”, “Mendil Altında”, “Seni Kahve Paklar” isimli kitapları tıpkı anda yayımlandı. Esendal’ı bütünüyle tanımak ve onun edebiyattaki yerini daha yeterli kavrayabilmek ismine bu kitapların bir aradalığı değerli. YKY bu tarafıyla bütünlüklü bir Esendal portresi sunuyor. Ocak başında “Ayaşlı ile Kiracıları” ve “Otlakçı”yı yayımlayan Can Yayınları ise şubat itibarıyla yazarın hikayelerini bir ortaya getiren “Temiz Sevgiler” ve birinci olarak 1946 yılında yayımlanan Hikaye kitabı “Mendil Altında”yı okurla buluşturdu. Bağlantı Yayınları ise “Ayaşlı ile Kiracıları” ile “Otlakçı”yı programına Meydan yayınevlerinden. Kitaplar Behçet Çelik tarafından yayıma hazırlandı. Kırmızı Kedi’de “Ayaşlı ile Kiracıları”, “Otlakçı” ve “Vassaf Bey”i görüyoruz. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları da üç yapıtla Esendal külliyatına katkı sunuyor.
Fethi Naci’nin “Ayaşlı ile Kiracıları” hakkında yayımladığı bir yazıdaki “Esendal’ın 1934 yılında, böylesine pak bir Türkçe ile roman yazması bir muvaffakiyet sayılmalı. Kelamı hiç uzatmıyor. Telgraf müellif üzere yazıyor romanını. Kısa tümceleri sık sık kullanıyor ve bunda Fazla başarılı. Anlattığı bireylere Fazla taraflı bakmaya çalışıyor. Bilhassa Ayaşlı’yı anlatırken başarılı; güzel yanlarını da Üzücü yanlarını da ustalıkla belirtiyor. Bazen insanların düşünme biçimini yalnızca konuşmalarla Fazla güzel veriyor” kelamları onun edebî anlayışı hakkında ipuçları veriyor. Esendal’ı daha Fazla okumak ve konuşmak gerekiyor. Muharririn günümüz edebiyatında hak ettiği ilgiyi bu Yıl görmesi dileğiyle…
Yorum Yok